Πρόκειται για ένα νόσημα με παγκόσμια εξάπλωση. Στη χώρα μας το νόσημα είναι αρκετά διαδεδομένο, ενώ υψηλό ποσοστό νόσησης εμφανίζουν τα προερχόμενα από τη Γαλλία πρόβατα της φυλής Lacaune.

Ο ιός του λοιμώδους εκθύματος μεταδίδεται με άμεση επαφή με τα μολυσμένα ζώα και έμμεσα με μολυσμένα σκεύη ή με έντομα που είναι φορείς του ιού. Η λοίμωξη περιορίζεται στο σημείο εισόδου του ιού (λύσεις συνεχείας του δέρματος), χωρίς να παρουσιάζει τάσεις γενίκευσης μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.

Η μόλυνση εξαπλώνεται ταχύτατα στο ποίμνιο, με τα περισσότερα ζώα να μολύνονται μέσα σε 6-8 εβδομάδες. Γενικότερα, η νόσος του λοιμώδους εκθύματος δεν επανεμφανίζεται στο ίδιο κοπάδι μέχρι την εισαγωγή νέων ζώων. Χρειάζεται να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή σε ζώα που παραμένουν μολυσμένα, χωρίς να εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα της νόσου (ασυμπτωματικοί φορείς), διότι είναι δυνατό να συμβάλλουν στη διατήρηση του ιού μέσα στο ποίμνιο.

Αξιοσημείωτη είναι η παραμονή του ιού στις κτιριακές εγκαταστάσεις (επιφάνειες στάβλου, ταΐστρες , ποτίστρες), στη στρωμνή και στον χώρο του αμελκτιρίου. Υπάρχει ο κίνδυνος αναμόλυνσης των ζώων.

Επιπλέον, έρευνες δηλώνουν ότι το λοιμώδες έκθυμα μπορεί να μεταδωθεί από τα άγρια ζώα (ελάφια, αγριόγιδα).

Διάγνωση

H κλινική διάγνωση επιβεβαιώνεται είτε  με παχιές εφελκίδες στα χείλη των νεαρών ζώων, χωρίς κλινικά συμπτώματα, είτε με την ανεύρεση τεμαχίων του ιού στις αλλοιώσεις, όταν εξετασθούν με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνεται από τον καταρροϊκό πυρετό, από την ευλογιά, τη σταφυλοκοκκική δερματίτιδα, τη δερματοφίλωση και από άλλης αιτιολογίας στοματίτιδες.

Πρόληψη – Θεραπεία

Δεν υπάρχει ουσιαστική θεραπεία για την μόλυνση του ιού του λοιμώδους εκθύματος. Ωσστόσο, μπορεί να χορηγηθούν αντιβιοτικά ή αντιμυκητιακά για την αντιμετώπιση των δευερογενών επιπλοκών (στοματίτιδες, μαστίτιδες).

Aν δεν ελεγχθεί η νόσος, γίνονται εμβολιασμοί (στην Eλλάδα τα εμβόλια δεν υπάρχουν στο εμπόριο). Το εμβόλιο είναι ζωντανό και γίνεται μόνο σε μολυσμένες εκτροφές. Eμβολιάζονται υποδόρια οι μητέρες ένα μήνα προ του τοκετού, οπότε ανοσοποιούνται τα νεογέννητα με το πρωτόγαλα. Eπίσης μπορούν να εμβολιασθούν τα νεογέννητα την δεύτερη με τρίτη ημέρα της ζωής τους. Aπαιτούνται ετήσιοι αναμνηστικοί εμβολιασμοί.

Σε υγιείς εκτροφές κρίνεται κατάλληλο να μην εισέρχονται μολυσμένα ζώα, διότι στη περίπτωση που εισέλθει η νόσος, δύσκολα βγαίνει από μια εκτροφή με αποτέλεσμα κάθε χρόνο τα νεαρά ζώα να εμφανίζουν την νόσο. Ουσιαστικά πρέπει να γίνεται καλός καθαρισμός των σταβλικών εγκαταστάσεων και του αμελκτιρίου και τακτικές απολυμάνσεις. Γενικά θεωρείται, ότι το χλωροφόρμιο, τα ιωδιούχα σκευάσματα 2% και η φορμόλη έχουν καλά αποτελέσματα έναντι του ιού.

Σχέση με τη Δημόσια Υγεία

Πρόκειται για νόσο που προσβάλει και τον άνθρωπο (ζωοανθρωπονόσος), αλλά δεν είναι υποχρεωτικής δήλωσης. Η παρουσία τραυμάτων και εκδορών στα χέρια και στα δάκτυλα των ανθρώπων αυξάνουν τις πιθανότητες μόλυνσης. Για το λόγο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι, οι εφελκίδες και οι κοκκιωματώδεις εκβλαστήσεις δεν πρέπει να απομακρύνονται με τα χέρια, γιατί αφενός καθυστερεί η επούλωση και αφετέρου υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης στον άνθρωπο.