Γενικά
- Είναι πολύ συχνή ασθένεια στην Ελλάδα στα πρόβατα και στις αίγες.
- Έχει μεγάλη οικονομική επίπτωση στην τσέπη του κτηνοτρόφου.
- Δεν είναι ζωοανθρωπονόσος, δηλαδή δεν κολλάνε οι άνθρωποι.
- Δεν είναι νόσος υποχρεωτικής δήλωσης – Δεν αποζημιώνεται.
- Προκαλεί φλεγμονές στο μαστό, στις αρθρώσεις και στα μάτια.
- Τα ζώα μολύνονται συνήθως από τη μύτη ή το στόμα με μολυσμένη σκόνη, τροφή ή νερό που περιέχουν τον μικροοργανισμό μυκόπλασμα. Πιο σπάνια μολύνονται από σκόνη που έκατσε στα μάτια. Τα νεογέννητα μολύνονται από κατανάλωση μολυσμένου γάλακτος.
- Έχει συχνότερη σχετικά εμφάνιση στις αίγες σε σχέση με τα πρόβατα.
Συμπτώματα
- Υπάρχει οξεία ή χρόνια μορφή.
- Μειώνεται η γαλακτοπαραγωγή και φτάνει μέχρι τη διακοπή της (αγαλαξία).
- Τα ζώα που εμφανίζουν τη νόσο χάνουν εντελώς την υπόλοιπη γαλακτική περίοδο.
- Το γάλα μπορεί να είναι κίτρινο ή πράσινο, κομμένο και να περιέχει πήγματα
- Στη χρόνια μορφή εμφανίζονται συμπτώματα στα άκρα (συνήθως δυσκολία στο περπάτημα και πρησμένα γόνατα) και τα μάτια (επιπεφυκίτιδα, μέχρι και τύφλωση), μειώνεται η όρεξη του ζώου, η γαλακτοπαραγωγή μειώνεται πολύ ή διακόπτεται τελείως, ο μαστός μπορεί να περιέχει σκληρούς όγκους ή να πετρώσει τελείως και ορισμένα ζώα σε κυοφορία μπορεί και να αποβάλλουν.
- Τα αρθρικά και οφθαλμικά συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται σε ποσοστό 10 με 20 % μέσα στο κοπάδι ενώ η πτώση γαλακτοπαραγωγής εμφανίζεται σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά έως και σε καθολική εκδήλωση στη μονάδα.
- Στην οξεία μορφή εμφανίζονται πιο έντονα συμπτώματα και θάνατοι μέχρι και 20%.
Θεραπεία
- Χορήγηση αντιβιοτικών ενδομυϊκά και ενδομαστικά με την αναγκαία φυσικά τήρηση του χρόνου αναμονής στο γάλα (άμελξη στο τέλος, το γάλα δεν πάει προς ανθρώπινη κατανάλωση κ.α.).
- Η θεραπεία με αντιβιοτικά γίνεται σε όλο το κοπάδι γιατί ορισμένα μολυσμένα ζώα μπορεί να μην έχουν εμφανίσει ακόμη συμπτώματα.
- Από την κλινική εμφάνιση της νόσου και μετά δεν κάνουμε εμβόλιο στα ζώα αλλά χρήση αντιβιοτικών γιατί με εμβολιασμό θα διογκώσουμε το πρόβλημα.
- Τα ζώα με συμπτώματα στα άκρα είναι καλό να απομακρύνονται γιατί η θεραπεία δεν καταφέρνει να χτυπήσει μέσα στις αρθρώσεις και τέτοια ζώα συνεχίζουν να μολύνουν το κοπάδι.
- Μια πολύ καλή αρχικά και στη συνέχεια συστηματική απολύμανση του στάβλου και των υπολοίπων χώρων της εκτροφής ενδείκνυται τόσο για τη θεραπεία όσο και για την πρόληψη της ασθένειας.
Πρόληψη
- Στο εμπόριο κυκλοφορούν εμβόλια από διάφορες εταιρίες.
- Τα ζώα που εμβολιάζονται για πρώτη φορά συνήθως τα κάνουμε επαναληπτικό εμβολιασμό μετά από 2 ή 4 εβδομάδες (ανάλογα με την εταιρία) και στη συνέχεια ετήσια ή και ανά εξάμηνο σε περιοχές με έντονη εμφάνιση της νόσου.
- Τα αρσενικά αναπαραγωγής καλό είναι να τα εμβολιάζουμε ανά 6 μήνες.
- Είναι ένας από τους εμβολιασμούς που πρέπει να εντάξουμε στο ετήσιο πρόγραμμα εμβολιασμών για να έχουμε συστηματική προστασία στο κοπάδι.
- Ανάλογα με την εταιρία ενδείκνυται ο εμβολιασμός να γίνεται κατά την εγκυμοσύνη ή κατά την πρώιμη γαλακτική περίοδο, προκαλείται όμως σύντομη και μικρής έντασης πτώση γαλακτοπαραγωγής, δεν υπάρχει χρόνος αναμονής στο γάλα αλλά μόνο στο κρέας.
- Δυστυχώς υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις που η νόσος εμφανίζεται και σε εμβολιασμένα κοπάδια, καθώς έχει παρατηρηθεί πως ο μικροοργανισμός μεταλλάσσεται και προκαλεί τη νόσο ακόμα και σε εμβολιασμένα ζώα. Αυτό βέβαια δεν είναι λόγος για να μη γίνει εμβολιασμός, αλλά εφιστά την προσοχή να μην αποκλείουμε ποτέ την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου.
- Ο εμβολιασμός με αυτεμβόλιο (δηλαδή μικροβιολογική εξέταση και δημιουργία εμβολίου που στοχεύει στην προστασία από το συγκεκριμένο στέλεχος μυκοπλάσματος) είναι συνήθως πιο αποτελεσματικός σε σχέση με τα εμβόλια του εμπορίου, όμως η πρακτική αυτή ενδείκνυται περισσότερο όταν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στο κοπάδι. Σε αυτή την περίπτωση σημαίνει ότι το συγκεκριμένο στέλεχος του μυκοπλάσματος έχει μεταλλαχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλείται ανοσία του οργανισμού από τα συνήθη σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο.
- Πέρα από τον συστηματικό εμβολιασμό στο σημείο αυτό επαναλαμβάνεται πως μια πολύ καλή αρχικά και στη συνέχεια συστηματική απολύμανση του στάβλου και των υπολοίπων χώρων της εκτροφής ενδείκνυται για την πρόληψη της ασθένειας, σε συνδυασμό με άλλες κλασσικές μεθόδους πρόληψης ασθενειών (δεν ανακατεύουμε καινούρια ζώα στο κοπάδι, δεν βγάζουμε τα ζώα για βοσκή σε χώρους που έχουν περάσει και άλλα κοπάδια, δεν επιτρέπουμε χωρίς την κατάλληλη απολύμανση τη διέλευση οχημάτων και ατόμων που προηγουμένως έχουν επισκεφτεί άλλες μονάδες κ.α.).