Η ουρολιθίαση είναι ένα αρκετά συχνό πρόβλημα στις εκτροφές αιγοπροβάτων στη χωρά μας και άφορα κυρίως τα αρσενικά και πολύ σπάνια τα θηλυκά ζώα της εκτροφής
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που ευνοούν τον σχηματισμό λίθων.Τα περισσότερα αφορούν σφάλματα στη διατροφή των ζώων όπως χορήγηση σιτηρεσίων στους αμνούς, που περιέχουν μεγάλη ποσότητα συμπυκνωμένων (>70%) και μικρή ποσότητα χονδροειδών τροφών, ή την πρόσληψη μεγάλης ποσότητας φωσφόρου και μαγνησίου.Επίσης, η μειωμένη κατανάλωση νερού συμβάλει στο σχηματισμό των λίθων ή ακόμα και την αύξηση του μεγέθους τους.Τέλος εάν τα ζώα δεν κινούνται, μειώνεται η συχνότητα της ούρησης και αυτή η στάση των ούρων οδηγεί σε ουρολοίμωξη η οποία ευνοεί τον σχηματισμό ουρολίθων.
Όπως αναφέρθηκε ποιο πάνω, τα προβλήματα αφορούν κυρίως τα αρσενικό ζώα και πιο συχνά αυτά που είναι στην ηλικία 3-6 μηνών.
Οι λίθοι που σχηματίζονται στους νεφρούς του ζώου φράσσουν την ουροφόρο οδό (δηλ. την οδό των ούρων) σε διάφορα σημεία και ανάλογα με το σημείο της εμφράξεις τα συμπτώματα διαφέρουν.Τ0 ζώο ουρεί συχνότερα και από λίγο ή «στάζει» μικρή ποσότητα ούρων συνεχώς ή, αν η έμφραξη είναι πλήρης, δεν ουρεί καθόλου.Στην πραγματικότητα ο παράγωγος θα δει ζώο να πονάει στην περιοχή της κοιλιάς, δηλαδή να μην θέλει να περπατήσει,να κυρτώνει τη ράχη του, να χτυπά τα πίσω ποδιά στο έδαφος με δύναμη ή να «χτυπάει η κοιλιά» του.Επίσης, σταματάει να τρώει.Εάν η έμφραξη διαρκέσει για περισσότερο από 48 ώρες είναι πιθανό να σπάσει η ουροδόχος κύστη.Τα ζώα αυτά πεθαίνουν σύντομα και το σφάγιο απορρίπτεται στο σφαγείο λόγο ουραιμίας.Αυτός είναι και ο λόγος που συνήθως δεν προχωράμε σε θεραπεία του ζώου άλλα το πηγαίνουμε κατευθείαν στο σφαγείο καθώς όσο περισσότερο παραμένει η έμφραξη στην ουροφόρο οδό,«ρισκάρουμε» να απορριφθεί το σφάγιο με τις ανάλογες οικονομικές συνέπειές.
Εάν πρόκειται για ζώο υψηλής αξίας μπορούμε να επιχειρήσουμε θεραπευτικά χορήγηση ορού ενδοφλέβια και ηλεκτρολυτών ενώ με την χορήγηση χαλαρωτικών είναι πιθανό να «περάσει» ο λίθος. Ακόμη, δίνουμε αντιβίωση στο ζώο γιατί πιθανότατα υπάρχει ή θα προκύψει ουρολοίμωξη.Ο καθετηριασμός της ουρήθρας συνήθως δεν έχει αποτέλεσμα ενώ της περισσοτέρους φορές απαιτείται χορήγηση αναισθησίας η οποία είναι ριψοκίνδυνη λόγω της κατάστασης που βρίσκεται το ζώο (αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, ουραιμία). Τέλος,Μπορεί να αντιμετωπισθεί και με χειρουργική επέμβαση η οποία συνήθως δεν γίνεται γιατί απαιτείται η χορήγηση αναισθησίας και είναι οικονομικά ασυμφώνητη.
Σε κάθε περίπτωση, εάν ο παράγωγος παρατηρήσει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον κτηνίατρο της εκτροφής ώστε να γίνει διάγνωση του προβλήματος καθώς ο πόνος στην κοιλιά μπορεί να προκαλείται από πολλές παθολογικές; καταστάσεις και όχι μόνο από την έμφραξη της ουροφόρου οδοί από λίθο. Συνήθως, αφού διαγνωσθεί το πρόβλημα, το ζώο οδηγείται στο σφαγείο για τους λογούς που προαναφέρθηκαν.Επειδή, λοιπόν,η θεραπεία δεν είναι πάντοτε αποτελεσματική θα είναι καλό να προλάβουμε τη νόσο πριν εμφανιστεί στην εκτροφή.
Όσο αναφορά τη διατροφή του ζώου η σχέση ασβεστίου:φωσφόρου θα πρέπει να είναι από 1,2:1 έως 2,5:1, ο φωσφόρος να είναι έως 0.6% επί της ξηράς ουσίας και το μαγνήσιο έως 0.3%. Ακομη, τα ζώα θα πρέπει να έχουν στη διάθεση τους συνεχώς άφθονο καθαρό νερό. Σε εκτροφές πού το πρόβλημα εμφανίζεται σιχνα, μπορούμε να προσθέσουμε στην τροφή λίγο χλωριούχο αμμωνία σε ποσοστό 1-2%, να αυξήσουμε την ποσότητα του αλατιού ώστε τα ζώα να πίνουν περισσότερο νερό και βόσκηση έξω να είναι ελεγχόμενη καθώς υπάρχει πληθώρα φυτών πλούσια σε οξαλικά και φωσφορικά άλατα που ευνοούν τον σχηματισμό λίθων
Μαρία Μπέλη,Κτηνίατρος
Ζωοτεχνικό – Κτηνιατρικο Τμημα Venter