Παράγοντες που επηρεάζουν την Γαλακτοπαραγωγή

Το ύψος της γαλακτοπαραγωγής και η ποιότητα του παραγόμενου γάλακτος σχετίζονται με ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων.

Ορισμένοι είναι διαχειρίσημοι, δηλαδή μπορούμε να τους επηρεάσουμε με διάφορες πρακτικές, όμως κάποιοι σχετίζονται με το γενετικό υλικό (δηλαδή τη φυλή) των ζώων που εκτρέφουμε, κι επομένως δε μπορούν να διαμορφωθούν.

Παρακάτω αναφέρονται οι σημαντικότεροι παράγοντες:

Παράγοντες

1. Η φυλή του ζώου

• Υπάρχουν φυλές που από τη φύση τους παράγουν περισσότερο ή λιγότερο γάλα από άλλες, με περισσότερες ή λιγότερες λιποπρωτεΐνες κλπ.
• Για παράδειγμα η ντόπια ελληνική φυλή προβάτων παράγει λιγότερο γάλα σε σχέση με τη φυλή Lacaune (Λακόν), αλλά η φυλή Λακόν έχει χαμηλότερη λιποπεριεκτικότητα στο γάλα.

2. Το φύλο του εμβρύου και το ΣΒ (Σωματικό Βάρος) κατά τη γέννηση

• Το μέγεθος του εμβρύου κατά τη γέννηση επηρεάζει και το ύψος της γαλακτοπαραγωγής της μητέρας του, όπως επίσης και το φύλο του, δηλαδή αν είναι αρσενικό ή θηλυκό.
• Συνήθως τα αρσενικά έμβρυα έχουν ελαφρώς μεγαλύτερο μέγεθος από τα θηλυκά, επομένως οι μητέρες των αρσενικών εμβρύων συχνά εμφανίζουν μια ελαφρώς μεγαλύτερη γαλακτοπαραγωγή σε σχέση με τις υπόλοιπες.

3. Ο αριθμός των κυοφορούμενων εμβρύων

• Μέσα στην ίδια φυλή, τα θηλυκά που έχουν κυοφορήσει μεγαλύτερο αριθμό εμβρύων (τα πολύδυμα) παράγουν συνήθως μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος σε σχέση με τα υπόλοιπα.
• Αυτό επομένως θα μπορούσε να μας κάνει να σκεφτούμε ότι οι φυλές που έχουν μεγαλύτερη πολυδυμία, δηλαδή γεννούν πολλά μικρά, συνήθως παράγουν και περισσότερο γάλα.

4. Η γαλακτική περίοδος

• Συνήθως τα θηλυκά που βρίσκονται στην πρώτη τους γαλακτική περίοδο δίνουν λιγότερο γάλα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Μάλιστα, καθώς πηγαίνουμε προς τις επόμενες γαλακτικές περιόδους, παρατηρείται αύξηση της γαλακτοπαραγωγής. Η μέγιστη γαλακτοπαραγωγή βρίσκεται κατά μέσο όρο σε όλες τις φυλές αιγών και προβάτων συνήθως μεταξύ της 2ης και 3ης γαλακτικής περιόδου.
• Επίσης, κατά τη διάρκεια της ίδιας γαλακτικής περιόδου καλό θα είναι να γνωρίζουμε ότι η ποσότητα του γάλακτος αυξάνει καθημερινά μέχρι που φτάνει για κάποια περίοδο το μέγιστο συνήθως του 2ου και 3ου μήνα γαλακτοπαραγωγής. Στη συνέχεια ξεκινάει μια διαρκής πτώση της γαλακτοπαραγωγής αλλά αυτό συμβαίνει με αργό ρυθμό στις πιο βελτιωμένες φυλές.

5. Το σωματικό μέγεθος και η θρεπτική κατάσταση των μητέρων (Διαχειρίσημο)

• Είναι πολύ σημαντικό τα θηλυκά που θα μπουν στην αναπαραγωγή να έχουν καλή θρεπτική κατάσταση (να μην είναι δηλαδή ούτε πολύ αδύνατα ούτε πολύ παχιά).
• Όταν μιλάμε για θηλυκά που θα μπουν για πρώτη φορά στην αναπαραγωγή, τότε θα πρέπει το βάρος τους να έχει φτάσει τουλάχιστον κατά 75% το βάρος ενός ενήλικου θηλυκού της ίδιας φυλής. Για παράδειγμα, στη φυλή Χίου που τα ενήλικα θηλυκά ζυγίζουν κατά μέσο όρο γύρω στα 65 κιλά, το κατάλληλο σωματικό βάρος για εισαγωγή θηλυκών για πρώτη φορά στην αναπαραγωγή θα είναι πάνω από 50 κιλά.

6. Το πλήθος των αμέλξεων / ημέρα (Διαχειρίσημο)

• Όταν η άμελξη γίνεται μόνο μια φορά την ημέρα, το θηλυκό δε μπορεί να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του. Η συνήθης πρακτική είναι η άμελξη να γίνεται δύο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ.
• Σε ορισμένες φυλές υψηλής γαλακτοπαραγωγής και για κάποιους μήνες καλό θα είναι η άμελξη να γίνεται τρεις φορές την ημέρα (συνήθως από τον 2^ο μέχρι και τον 4^ο μήνα γαλακτοπαραγωγής) και αυτό εξαρτάται κυρίως από το ύψος της γαλακτοπαραγωγής στο κοπάδι.

7. Η διατροφή (Διαχειρίσημο)

• Η ποιότητα της τροφής, η ποσότητα της τροφής και η συχνότητα παροχής της τροφής παίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της γαλακτοπαραγωγής, στη διατήρηση της γαλακτοπαραγωγής και στη βελτίωση της ποιότητας του γάλακτος και της λιποπεριεκτικότητας στο γάλα.

8. Το περιβάλλον διαβίωσης (Διαχειρίσημο)

– Η υπερβολική ζέστη, το κρύο, η υγρασία και τα ρεύματα του αέρα είναι παράγοντες που μειώνουν άμεσα το ύψος της γαλακτοπαραγωγής σε ένα κοπάδι.

9. Η υγεία (Διαχειρίσημο)

– Όλα τα νοσήματα προκαλούν μείωση της γαλακτοπαραγωγής σε βαθμό ανάλογο με τη σοβαρότητά τους. Όμως ορισμένες ασθένειες είναι στενά συνδεδεμένες με την πτώση της γαλακτοπαραγωγής (για παράδειγμα λοιμώδης αγαλαξία, παραφυματίωση, παράσιτα κλπ.)

– Η κατάσταση αυτή είναι απόλυτα διαχειρίσημη καθώς έχουμε τη δυνατότητα εμβολιασμού για τις περισσότερες ασθένειες και παράλληλα παρέχουμε καθαρό και σωστό περιβάλλον διαβίωσης για τη μείωση εμφάνισης ασθενειών στο κοπάδι.

10. Η μέθοδος άμελξης (Διαχειρίσημο)

– Έχουμε την επιλογή μεταξύ της άμελξης με το χέρι ή της μηχανικής άμελξης.

– Η μηχανική άμελξη μπορεί να αυξήσει την ποσότητα του παραγόμενου γάλακτος και να βελτιώσει την ποιότητα του ως αποτέλεσμα της επίδρασης διαφόρων παραγόντων στο θηλυκό.

– Σε κάθε περίπτωση η μηχανή θα πρέπει να είναι κατάλληλα ρυθμισμένη για το είδος του ζώου που προορίζεται (πρόβατα, αίγες, αγελάδες) και επίσης να λειτουργεί σωστά και χωρίς προβλήματα.